Ektopik gebelik olarak bilinen dış gebelik, yerleşim noktalarına göre kornual ve tubal gebelik olarak da isimlendirilir. Döllenme, kadının yumurta hücreleri ile erkeğin sperm hücrelerinin birleşmesiyle gerçekleşir. Gebelik süreci sağlıklı bir şekilde ilerlemişse döllenmiş yumurta fallop tüplerinden geçer, rahme ulaşır ve rahim duvarına tutunmayı başarır.

Bebeğin gelişim sürecinin tamamlandığı yer, rahim bölgesidir. Fakat bazı hallerde döllenmiş yumurta rahme ulaşamadan tüplere ya da rahim boyuna tutunabilir. Bu duruma dış gebelik adı verilir.

Görsel-1: Dış gebelik.

Dış gebelik yaşanıyorsa bebeğin sağlıklı bir şekilde gelişme imkânı olmaz. Hatta bu durum hastanın hayatını riske eden faktörlerin meydana gelmesine sebep olur. Tutunmaması gereken bir noktada tutunup büyümeye devam eden yumurta, hastanın iç doku ve organlarına hasar verir.

Bu durumun sonucunda süreç ilerlerse hastanın yeniden sağlıklı bir gebelik yaşama imkânı ortadan kalkar. Ek olarak, iç kanama gibi hastanın yaşamını riske eden durumlar da ortaya çıkabilir. Bu sebeple dış gebelik tanısının erken konulması, dış gebelik ameliyat süreci ve sonrasındaki tedavi kritik önem taşır.

Dış Gebelik Belirtileri ve Nedenleri

Dış gebelik anlamına gelen birçok belirti ve neden bulunmaktadır. Dış gebelik yumurtanın fallop tüplerine tutunması nedeniyle gerçekleşir.

Dış Gebelik Belirtileri

Erken dönem gebelik belirtileri gösterebilen dış gebelik anne adayı için yanıltıcı olabilir. Regl kanamasının olmaması, kusma, mide bulantısı, baş dönmesi, göğüslerde şişlik ve hassasiyet, yorgunluk ve halsizlik gibi erken dönem gebelik belirtileri, dış gebelik yaşayan hastalarda da görülür. Bu belirtilere ek olarak, vajinal kanamalar, pelvik ağrıları, tüplerde kanama olduğu zaman meydana çıkan bağırsak hareketlerinde güçlük ve omuz ağrısı, tüplerde yırtılma olduğu zaman karında oluşan şiddetli seviyede ağrı, bayılma, sersemlik gibi belirtiler dış gebelik yaşayan hastalarda görülen belirtiler arasındadır.

Dış Gebelik Nedenleri

Sağlıklı bir doğum yaşanması için gebeliğin oluşum sürecinin sağlıkla geçen bir dokuz ayda tamamlanması ve vücudun çalışma prensibinin dengede olması gerekir. Gebelik, en başından itibaren çok katmanlı bir süreçtir ve pek çok aşama geçirir.

Bazı hastalarda normal gebelik süreci gerçekleşemez ve dış gebelik denen durumla karşılaşılır. Anne adayı için son derece üzücü ve yıpratıcı olan bu durum, erken teşhis edilmezse anne adayının yaşamını tehlikeye atabilir. Peki, dış gebelik neden olur?

Dış gebeliğin gerçekleşmesinin ana nedeni, yumurtanın rahim yerine fallop tüplerine tutunmasıdır. Yumurtanın bu bölgede gelişme şansı yoktur. Bu sebeple dış gebelik olarak adlandırılan durumla karşılaşılır. Dış gebelik, aktif cinsel yaşantısı olan her kadında görülebilecek bir durumdur.

Dış gebeliğin tanımından kaynaklanan sebeplerin dışında da dış gebeliğe neden olan faktörler bulunur. Gebelik sürecinin 35 yaş ve üstündeki kişide meydana gelmesi, kişinin sigara ve alkol kullanması, cinsel temasla geçen hastalıklar, hastanın öyküsünde enfeksiyon rahatsızlığı bulunması ve bu rahatsızlığın tüplerde hasar bırakması dış gebeliğe sebep olan diğer faktörlerdir.

Tüm bu nedenlere ek olarak, gebelik öncesinde PID adı verilen yumurtalık ve tüplere ait enfeksiyonu ifade eden pelvik inflamatuar hastalığını geçirmiş olmak, endometriozis, pelvik ve abdonimal bölgelerde gerçekleştirilen cerrahi operasyonların bırakmış olabileceği zarar, tedavi ile oluşan gebelikler, üreme organındaki yapısal bozukluklar, daha önce dış gebelik yaşamış olmak dış gebeliğin meydana gelmesine sebep olur.

Dış Gebelik Nasıl Anlaşılır?

Dış gebeliğin erken teşhisi hastanın iyileşme süreci için büyük önem taşır. Tahlil ve tetkikler yapılarak dış gebelik anlaşılır. İdrar ve kan tahlillerinde gebe olduğu teşhis edilen kişinin dış gebelik yaşayıp yaşamadığını anlamak için ultrason muayenesine başvurulabilir.

Ultrason muayenesi sırasında rahim içinde gebelik kesesi tespit edilmesi hedeflenir. Gebelik kesesi oluşmamış hastalar için dış gebelik şüphesinden söz edilebilir. Teşhis sonrası hastaya uygun ve doğru müdahalenin hızlıca yapılması şarttır.

Dış Gebelik Tedavisi

Teşhisin hangi dönemde konduğuna göre dış gebeliğin tedavisi değişiklik gösterir. Erken teşhis imkânı olan hastalarda, eğer hastanın hayati tehlikesi bulunmuyorsa ilaçlı tedavi yoluna gidilebilir. İlaçla dış gebelik tedavisinde hastaya vücuttaki gebelik dokusunu yok eden bir ilaç enjekte edilir. Yapılan iğne ile dış gebelik sonlanır.

Dış gebelik sonlandıktan sonra gerekli kontroller yapılarak dış gebeliğin sonlanıp sonlanmadığı değerlendirilir. Bazı hastalarda enjeksiyonun tekrarlanması gerekebilir. Hastanın erken teşhis şansı olmadıysa ameliyatla tedavi yöntemine başvurulması gerekir.

Laparoskopi ile Kapalı Ameliyat

Erken teşhis konulmamış ve kişide çok ciddi şikâyetlere sebep olan dış gebelik vakalarında hasta acil olarak ameliyat edilmelidir. Özellikle iç doku ve organları hasar gören ve iç kanama yaşayan hastaların hemen ameliyata alınması gereklidir.

Ameliyat sırasında cerrahi operasyonlarda bulunularak hasar gören organlar onarılmaya çalışılır. Öncelikle iç kanamanın sonlandırılması hedeflenir. Fakat bazı vakalarda fallop tüpleri yoğun zarar görür ve tüplerin cerrahi operasyonla çıkarılması gerekir. Tüplerin çıkarılması kişinin ilerleyen süreçlerde hamile kalma ihtimalini ciddi oranda düşürdüğünden, dış gebeliğin erken teşhisi oldukça önemlidir.

Hastanın medikal durumu göz önünde bulundurularak dış gebelik tedavisi çeşitli yollarla gerçekleştirilir. Hafif klinik belirtilere sahip hastalarda kapalı ameliyat yöntemi tercih edilir. Şiddetli vakalarda tedavi açık ameliyatla gerçekleştirilir. Bu sebeple tedavi planı hastadan hastaya değişiklik gösterir.

Dış Gebelik Ameliyatı Öncesi

Dış gebelik ameliyatının öncesinde hastanın genel durumu değerlendirilerek tedaviye bir yol haritası çizilir. Ameliyat hazırlığı sırasında hastaya ameliyat öncesinde yapması gerekenler ve ameliyat sonrasındaki süreçte dikkat etmesi gereken konularla ilgili bilgi verilir.

Hasta ameliyat öncesinde en az 6 saat yemek yemeyi ve sıvı alımını kesmelidir. Hastanın kullandığı ilaçlar kullanım detaylarıyla birlikte doktora bildirilmelidir. Eğer kullanıyorsa kan sulandırıcı ilaçların bırakılması gerekir. Ameliyat sürecini kolaylaştırmak ve daha hijyenik bir hale getirmek için ameliyat öncesinde kişinin vajinal bölgesini temizlemesi ve ameliyata tıraşlı bir şekilde gelmesi gereklidir.

Dış Gebelik Ameliyatı Sonrası

Dış gebelik tedavisi, çoğunlukla laparoskopik ameliyat yöntemi ile genel anestezi tercih edilerek yapılır. Karın bölgesine küçük bir kesi açılarak yapılan operasyonun estetik sonuçları, açık yapılan ameliyata nazaran daha iyidir. Ameliyat öncesinde ve sonrasında yaşanabilecek durumlar ve yan etkilerle alakalı doktor, hastaya özel bilgilendirmeler yapar. Dış gebelik ameliyatı geçiren her hastada kanama, enfeksiyon, ağrı ve yorgunluk gibi yan etkiler görülebilir. Tedavi yöntemi fark etmeksizin iyileşme süreci içerisinde birkaç hafta yorgun ve halsiz hissedilmesi normaldir.

Ameliyat sonrasında özellikle karın ağrısı ya da rahatsızlığı hissedebilirsiniz. Ağrı, kullanılan ilaçlar doğrultusunda azalmıyorsa kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ile görüşmeniz gerekir. Dış gebelik tedavisi sürerken vücudun hCG seviyesi zamanla düşer. Bu sebeple kişi kendini hamile gibi hissedebilir.

Adet dönemlerinin normal döngüye kavuşması birkaç ayı bulabilir. Kişi bir kez dış gebelik geçirdikten sonra diğer gebelik süreçleri sağlıklı ilerlemeyebilir. Gelecekteki hamilelik süreçlerinin kadın hastalıkları ve doğum uzmanı rehberliğinde ilerletilmesi gerekir. Dış gebelik pek çok kişi için travmatik bir durum olabilir. Dış gebelik sonrasında, kişi hamile kalmayı planlamamış da olsa, duygu durumu için zaman ayrılması gereklidir. Gerekli hallerde psikolojik danışmanlık almak iyi bir seçenek olabilir.

Konuyla ilgili "Dış Gebelik (Ektopik Gebelik) Nedir?" başlıklı yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.