Kısırlık, dünyada oldukça yaygın biçimde karşılaşılan bir hastalıktır. Çiftlerin düzenli ve korunmasız bir şekilde cinsel ilişkiye girmelerine rağmen, 1 yıl içerisinde gebeliğin meydana gelmemesi kısırlık olarak adlandırılır. Üreme sağlığının bozulması durumu, ilişkiye giren iki kişiyi de ilgilendirmektedir.

Görsel-1: Gebelik testi.

Mutlaka iki taraf için de gerekli tetkiklerin gerçekleştirilmesi ve erken teşhis koyulması gerekir. Çifte üreme sağlığının tekrar kazandırılması için gerekli tedavi sürecinin başlatılmasıyla çiftler bebek sahibi olabilir. Kadın veya erkekten birinin kısır olduğu durumların yanı sıra iki tarafın kısır olduğu durumlarla da karşılaşılmaktadır. Böyle bir durumda ikili tedavi gerçekleştirilebilir. Geç yaşta anne baba olmak isteyen bireylerin artış göstermesi, kısırlık üzerine yapılan araştırmaların yoğunlaşmasına sebep olmuştur. Kadınlarda kısırlık belirtileri genel olarak kendini belli eden ve doktora başvurmayı gerektiren semptomlardır.

Kadınlarda Kısırlık Sebepleri Nelerdir?

Kadınlarda kısırlık belirtileri ve sebepleri birden fazla olabilir. Bu sebepler uygun tetkiklerde tespit edilmeli ve gereken aksiyonlar alınmalıdır. Genel olarak kısırlık sebepleri aşağıdaki gibidir;

• Erken menopoz,
• Cerrahi müdahaleler,
• Kanser,
• Obezite,
• Sigara ve alkol tüketimi,
• Tiroid sorunları,
• Diyabet,
• Karaciğer sorunları,
• Karın içi yapışıklık,
• Rahim miyomları,
• Polikistik over,
• Prolaktin seviyesinin yüksek olması,
• Endometriozis,
• Düzensiz adet döngüsü, yumurta oluşmaması,
• Azalmış yumurtalık rezervi,
• Fallop tüplerinde tıkanıklık veya yapışıklık,
• Daha önce geçirilmiş enfeksiyonlar,
• Yumurtlama bozuklukları.

Genel olarak kısırlık sebepleri yukarıdaki gibi olsa da bazı hastalarda sebepler tam olarak teşhis edilemeyebilir. Bu tür durumlarda hastaya en uygun tedavi uygulanarak doğurganlığın yeniden kazandırılması hedeflenir. Kısırlıkta en yaygın sebeplerden olan erken yumurtalık yetmezliği, erken menopoz ile birlikte çok karıştırılan durumlardan bir tanesidir. Kadınlarda kısırlık belirtileri görüldüğü süreçlerde geç kalınmadan mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Erken Yumurtalık Yetmezliği (POF) Nedir?

40 yaşından önce yumurtalık fonksiyonlarının azalması anlamına gelen erken yumurtalık yetmezliği, genetik hastalıklara sahip kadınlarda sık görülen bir durumdur. Genel olarak sebepleri arasında kanser tedavisi, aşırı düzeyde sigara ve alkol kullanımı ve çeşitli toksinlere maruz kalma olarak sıralanabilir. Kadınlarda kısırlık belirtileri meydana geldiğinde sebepler belirlendikten sonra uygun tedaviye başlanmaktadır. Gerekli durumlarda tüp bebek tedavisine başvurulabilir. Erken yumurtalık yetmezliği belirtileri şunlardır;

• Adet kanamasının olmaması veya düzensiz olması,
• Ateş yükselmesi ve gece terlemeleri,
• Uyku problemleri,
• Sinirli bir ruh hali,
• Vajinal kuruluk,
• Enerjide kayıplar,
• Cinsel dürtüde kayıplar,
• Ağrılı cinsellik sorunları,
• Mesane problemleri.

Kadınlarda Kısırlık Belirtileri Nelerdir?

Kadınlarda kısırlık belirtileri bazı durumlarda kendini belli etmeyebilir. Bu nedenle öncelikle aşağıdaki belirtilerin tam olarak kısırlığa sebep olmayacağını belirtmek gerekir. Yukarıda da bahsedildiği üzere kısırlığa sebep olan faktörler bir veya birden fazla olabilmektedir. Yapılan araştırmalar ışığında kısırlık sebepleri olarak saptanan faktörler aşağıdaki gibidir;

• Düzensiz döngüde seyreden adet ya da hiç adet görmeme,
• Adet dönemlerinde şiddetli ağrı sancıların meydana gelmesi ve normalden daha yoğun kanama olması,
• Hamile olunmamasına rağmen memelerden süt gelmesi durumu,
• Aşırı kilo alınması ve hormon bozukluğu yönünde aşırı tüylenme veya akne problemleri,
• Genç çiftlerde 1 yıl boyunca, korunmamalarına rağmen gebeliğin meydana gelmemesi,
• 35 yaş üstü çiftlerde korunmamalarına rağmen 1 yıl içerisinde gebeliğin meydana gelmemesi.

Kadınlarda Kısırlık Tanısı Koyma Yöntemleri Nelerdir?

Kadınlarda kısırlık belirtileri, tanı koyma sürecinde en çok yoğunlaşılması gereken konudur. Kısırlık teşhisinin koyulması için birden fazla yöntem mevcuttur. Öncelikle kısırlık belirtilerine sahip olan kadınların öyküleri detaylı bir şekilde dinlenmelidir. Bu durumda genetik bir rahatsızlığın olup olmadığının anlaşılması, tanı koyulma sürecini kolaylaştıran en büyük etkenlerden bir tanesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Tanı koyma yöntemleri genellikle aşağıdaki gibidir;

Kan Testleri

Kadınlarda bu belirtiler sonrası belirli kan testleri sayesinde 7 gün içinde yumurtlamanın olup olmadığı tespit edilebilir. Eğer adet döngüsü düzenli ise adet kanamalarından önceki süreç dikkate alınmaktadır.

Ultrason Testleri

Gerçekleştirilen ultrasonografi testleri ile yumurta gelişimi ve yumurtlama kontrolleri gerçekleştirilmektedir. Kadınlarda kısırlık belirtileri ultrasonografik testler bakımından son derece önemlidir.

Röntgen Filmleri

HSG (rahim filmi) olarak adlandırılan röntgen filmleri de kısırlık tanısı için ilk kullanılan yöntemlerden bir tanesidir. HSG rahimin iç duvarının şekli ve tüplerin açık olup olmadığı hakkında bilgi edinmemizi sağlar. Gerekli durumlarda laparoskopi yöntemi ile karın içinin, histeroskopi yöntemi ile de rahim için teleskopik-kamera kullanılarak görüntülenmesi uygulanabilmektedir.

Kısırlık Tedavisi Yöntemleri Nelerdir?

Kadınlarda kısırlık belirtileri meydana geldikten sonraki süreçte tedavi yöntemi belirlenmektedir. Kadınlarda kısırlık tedavisi için kullanılan yöntemler, kısırlığın sebebine bağlı olarak değişkenlik gösterebilmektedir. Bu nedenle en iyi tedavinin uygulanabilmesi için hasta özelinde bir sürece girilmesi gerekmektedir. Tedavi yöntemlerinin belirlenmesindeki en önemli faktörler genellikle kişinin yaşı ve ne kadar süredir gebelik için uğraş verildiği ve kadınlarda kısırlık yapan gerçek nedenin ne olduğu gibi hususlardır.

Tüp Bebek Tedavisi

Kısırlık tedavisi bağlamında çok tercih edilen yöntemlerden birsi tüp bebek tedavisi yöntemidir. Hastalar uygun bir tüp bebek tedavisi süreciyle tekrar bebek sahibi olabilmektedirler. Tüp bebek tedavisi, erkekten alınan spermin kadından alınan yumurtalarda laboratuvar ortamında bir araya getirilerek döllendirilmesi işlemidir.

Aşılama Yöntemi

Tüp bebek tedavisi gibi sık olarak uygulanan kısırlık tedavilerinden bir tanesi olan aşılama yöntemi doğurganlığın en yüksek olduğu yumurtlama döneminde gerçekleştirilmektedir. Aşılama için hazırlanmış spermlerin bir kateter yardımı ile rahim içine yerleştirilmesi şeklinde uygulanmaktadır. Genel olarak nedeni açıklanamayan ve tüplerin sağlıklı olduğu kısırlık sorunlarında uygulanmaktadır. Spermin rahim ağzından geçişinin engellendiği, cinsel ilişkinin vajinismus benzeri sebeplerden dolayı gerçekleşemediği çiftlerde de tercih edilen bir tedavi yöntemidir. Aşılama yönteminde en çok sorulan sorulardan bir tanesi acı ve ağrı durumudur. Aşılama, ağrılı bir yöntem olmamakla birlikte gebeliği ve üreme sürecini destekleyen ilaçlar ile beraber uygulanmaktadır.

Gebelik İlaçları

Kısırlık durumunun sebebi düzenli yumurtlamanın olmaması ise enjeksiyon veya tablet olarak uygulanan fertilite ilaçları sayesinde yumurtaların gelişimi sağlanabilmektedir. Bu ilaçlar, vücuttaki doğal fertilite mekanizmalarının eskisinden daha iyi bir şekilde çalışmasını sağlarken enjeksiyon olarak uygulanan tedavi direkt olarak yumurtalıkları uyarmaktadır. Bunun sonucunda da yumurtlama meydana gelmektedir.

Gebelik İlaçlarının Yan Etkileri

• Göğüs hassasiyeti,
• Sıcak basması durumu,
• Mide bulantısı,
• Duygusal dalgalanma ve davranış bozuklukları.

Gebelik ilaçları ile gerçekleştirilen tedavide esas alınan nokta yumurta sayısını artırmak olduğundan dolayı çoğul gebelik gibi durumlar meydana gelebilir. Bunun yanı sıra over hipersitimülasyonu olarak adlandırılan yumurtalıkların normalden fazla uyarılması durumu ile de karşı karşıya kalınabilmektedir. Kadınlarda kısırlık belirtileri kapsamında detaylı analizden sonra iyi bir gözetim ve iyi planlanmış bir tedavi süreci ile meydana gelebilecek sorunları en aza indirgemek genellikle mümkündür. Yumurtlama düzeyini artıran bu ilaçlar genel olarak diğer hamilelik tedavilerinde de sık bir biçimde kullanılmakta olan ilaçlardır.