Rahim döllenmiş insan yumurtasının, doğuma kadar yerleşip büyümesini sağlayan üreme organıdır. Karnın alt kısmında pelvik bölge denilen kemik, kas ve bağ dokusu ile sarılmış ve çevrelenmiş bir bölgede bulunur. Gebelik olmadığı zamanlarda adet kanamasının dışarı akması, gebelik oluşması için spermlerin geçişinin sağlanması ve gebelik durumunda da bebeğin doğumunun gerçekleşebilmesi için vajen denilen bir uzantı ile vücudumuzun alt kısmı ile pasajı mevcuttur.

Görsel-1: Rahim sarkması.

Vajen açıklığı sayesinde yukarında sayılan rahim fonksiyonları gerçekleştirilebilirken, aynı vajen açıklığı nedeniyle karnın alt kısmında potansiyel bir zayıf bölge oluşmakta ve bu zayıf bölgeden rahim, idrar torbası ya da barsaklar aşağıya doğru gelebilmekte ve hatta vajenden vücudun dışına çıkabilmektedir. İşte, normalde karın içerisinde pelvik bölgede bulunması gereken rahimin vajenden aşağıya doğru yer değiştirmesi ve hatta vajenden dışarıya doğru sarkması durumuna rahim sarkması adı verilmektedir.

Rahim Sarkması Neden Oluşur?

Rahimin vajenden aşağıya doğru sarkmasını engelleyen bağları sayesinde normal bulunması gereken anatomik bölgede bulunur. Rahimin bağları rahimi, bulunduğu bölgede hem yanlarda hem de ön-arka düzlemde güçlü bir şekilde kavrayarak rahimin aşağıya doğru inmesine engel olurlar. Ayrıca karnın alt kısmında rahimin dışarı ile bağlantısını sağlayan vajenin de etrafı kas ve bağ dokusu ile sarılarak hem vajenin hem de rahimin aşağı doğru sarkmasını engellerler. Rahimin bağlarında ya da vajen etrafındaki dokularda zayıflık ya da hasar rahim sarkmasına zemin hazırlar. Ayrıca, sürekli öksürük, sürekli ağır kaldırarak karın iç basıncının artışı da bu sürece olumsuz katkı sağlayacak sarkmalar için zemin hazırlayacaktır. Çok sayıda doğum yapmak (vajinal doğum), zor doğum ve iri bebek doğurmak (vajinal doğum), aşırı kilolu olmak, sigara kullanımı, ileri yaş, kronik kabızlık ve ıkınma gibi durumlarda rahim sarkması daha sık görülmektedir.

Rahim Sarkmasının Belirtileri Nelerdir?

Rahim sarkması olan hastaların en çok dile getirdikleri şikayetler vajende dolgunluk hissi, basınç, ağrı ve ileri durumlarda ağır kaldırırken, ıkınırken ya da ayakta iken ele gelen ya da gözle görülen kitledir. Rahim sarkmasının derecesine göre değişen belirtiler mevcuttur. Hafif derecede sarkması olanlar ve rahimi vajenden dışarı çıkmayanlar sürekli ağrı, dolgunluk gibi şikayetlerle gelirlerken, vajenden dışarı çıkmış, ileri evre rahim sarkması olanlar ise doğrudan ele gelen kitle şikayeti ile doktora başvurmaktadırlar. Dışarı çıkan rahim bazı olgularda hastanın çabası ile yukarıya doğru itilebilirken, bazı olgularda ise rahim eski yerine itmek mümkün olamamaktadır. Dolayısıyla rahim sarkmasının belirtileri spesifik olmayıp, erken evrelerde sadece ağrı ve dolgunluk hissi iken ileri evrelerde ele gelen ya da gözle görülen ve vajenden dışarı çıkan kitle belirtileri mevcuttur.

Rahim Sarkması Tanısı Nasıl Konulur?

Rahim sarkması tanısı oldukça kolaydır ve normal jinekolojik muayene ile tanı konulur. Yukarıdaki yakınmalar olan hastalarda jinekolojik muayene yapıldığından vajenden dışarı çıkmayan ya da dışarı çıkmış olan rahimin gözle görülmesi tanı için yeterlidir. Erken evre rahim sarkması durumlarında vajenden dışarı çıkan kitle jinekolojik muayene sırasında görülemez ise hasta masada ıkındırılarak ya da ayağa kaldırdıktan sonra ıkındırılarak tekrar muayene yapmak gerekebilir. Ayağa kaldırılan ya da ıkındırılan hastada vajenden dışarı çıkan rahim görülerek rahim sarkması tanısı konulabilir.

Rahim Sarkması Tedavisi Nasıl Yapılır?

Rahim sarkması olgularında tedavi; hastanın yaşı, doğurganlık beklentisi, sarkmanın derecesi, hastanın tedaviden beklentisi ve tedavi sonrasında hayatından beklentisi, hekimin tecrübesi vb gibi pek çok faktöre bağlı olarak şekillenir. Sarkmanın derecesi az ve rahim vajen içerisinde kızlık zarının üzerinde bir seviyede, şikayetler minimal ise sarkmanın daha fazla ilerlememesi için pelvik tabanı güçlendiren Kegel Egzersizleri gibi pelvik taban egzersizleri sorunun daha da ilerlemesini engelleyebilir. Bu egzersizlerde hastanın uyumu ve sarkmaya neden olan faktörler varsa onlardan uzaklaşması, sonuç almaya olumlu katkı sağlar. Sarkma ileri derecede ve rahim vajenden dışarıda ise o zaman cerrahi seçenek ön plana çıkacaktır. Günümüzde rahim sarkması tedavilerinde hem açık hem de kapalı (laparaskopik) yöntemle gerçekleştirilen çok etkili ameliyat yöntemler mevcuttur ve bu operasyonlar tecrübeli cerrahlar tarafından gerçekleştirilecek olursa hem komplikasyon riski daha az olacaktır hem de ömür boyu süren kalıcı tedavi sağlanabilecektir. Kapalı yani laparaskopik yöntemlerle gerçekleştirilen rahim sarkma ameliyatları çoğu olguda sadece bir gece hastaneden kalmakta, ertesi gün taburcu olmakta ve birkaç gün içinde de günlük hayatlarına geri dönmektedirler. Hastaların çoğu bu sorunu hayatın doğal akışı içerisinde karşılaşılan ve katlanılması gereken bir sorun olarak gördükleri, ayrıca mahremiyet düşüncesi ile sorunu söylemedikleri için çoğu hasta tedavi arayışına girmemektedir. Oysa günümüz modern tıbbındaki rahim sarkması tedavisinde kullanılan ve ömür boyu kalıcı tedavi sağlayan yöntemlerin varlığının bilinmesi hem tedavi arayışına olumlu katkı sağlayacak hem de hastaların ömür boyu bu sorundan kurtulabilmelerine fırsat sağlayacaktır. Ömür boyu kalıcı tedavi sağlaması ve ameliyat sonrasında günlük hayata dönüşün daha hızlı olmasından dolayı biz klinik pratiğimizde abdominal yoldan yani karından ve laparaskopik (kapalı) yöntemle gerçekleştirilen askı operasyonlarını tercih etmekteyiz.