Üreme organı olan rahim (uterus), karnın hemen altında, leğen kemiğinin (pelvis) iç kısmında, idrar torbasının arkasında ve bağırsakların ön tarafında konumlanmaktadır. Bulunduğu yerde sabit olmayan rahim pelvis yan duvarlarına sıkı şekilde asılı durmakta, kaslar ve dokular tarafından desteklenmektedir.

Tıp dilinde uterus prolapsusu olarak adlandırılan rahim sarkması, pelvis kaslarının ve ligament olarak adlandırılan bağ dokularının zayıflaması veya fonksiyonunu kaybetmesi nedeniyle yeterli desteği alamayan rahmin bulunduğu yerden ayrılarak vajinaya ya da vajina dışına doğru kaymasıdır.

Görsel-1: Rahim Sarkması

Rahim sarkması genellikle yaşın ilerlemesi ile görülse de, her yaşta ve yaygın olarak görülebilen aynı zamanda yaşam kalitesini önemli ölçüde düşüren bir problemdir. Hafif sarkmalar birey için ciddi problemler oluşturmazken ileri vakalarda rahim vajina dışına kadar çıkabilmekte ve bireyin rutin aktivitelerini, cinsel hayatını, ruhsal durumunu olumsuz etkileyen kısaca hayat kalitesini önemli ölçüde düşüren bir problem haline gelmektedir.

Kadınların büyük kısmı, utandıkları ya da yaşlılık ile birlikte olağan bir durum olarak düşündükleri için bu problem nedeniyle doktora gitmekten çekinmektedir. İhmal edilmemesi gereken rahim sarkması, daha kalıcı ve hayati sorunlara neden olabilir. Rahim sarkması var olan idrar yolları problemlerini gizleyebilir. Komşu organları da etkileyen rahim sarkması tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır.

Rahim Sarkması Belirtileri

Rahim sarkması belirtileri, problemin şiddetine göre farklılaşmaktadır. Hafif rahim sarkması belirti vermezken orta ya da şiddetli rahim sarkmasında genel olarak aşağıda sayılan belirtiler açığa çıkmaktadır;

• Pelvis bölgesinde ağırlık,
• Vajinada dolgunluk ve basınç,
• Vajinadan rahmin görünmesi,
• Vajinadan ele gelen kitle
• Vajinada normalden fazla akıntı,
• Vajinal kanama,
• İdrar yolu enfeksiyonları,
• İdrar kaçırma,
• İdrar yapma güçlüğü,
• Bağırsak problemleri,
• Kasık ağrısı,
• Bel ve sırt ağrısı,
• Cinsel fonksiyon bozuklukları,
• Kabızlık en yaygın belirtilerdir.

Rahim Sarkması Nedenleri

Rahim sarkmasına neden olabilecek çok sayıda etken bulunmaktadır;

• Çok sayıda doğum,
• Zor doğum,
• İri bebek,
• Doğum sırasında ve sonrasında yaşanan travmalar,
• Pelvik tümörler,
• Menopoz,
• Östrojen hormonu yetersizliği,
• Sürekli ağır kaldırma,
• Yaşın ilerlemesi,
• Sigara kullanımı,
• Kronik öksürük,
• Kronik kabızlık,
• Fazla kilo,
• Aile öyküsü gibi etkenler rahim sarkmasına neden olabilmektedir.

Rahim Sarkması Tanı Yöntemleri

Rahim sarkmasının tanı ve tedavisi ileride oluşabilecek sorunların önüne geçilebilmesi için önemlidir. Rahmin sarkması pelvik organların da sarkması anlamına gelebilmektedir. Mesanenin sarkması boşaltım yolu problemlerine neden olabilirken, bağırsakta meydana gelebilecek sarkma ise bağırsak düzensizliğine neden olacaktır.

Tanı, jinekolojik kontroller sırasında veya belirtiler nedeniyle muayene sırasında konulmaktadır. Sarkmanın şiddetini tespit etmek için görüntüleme yöntemlerine nadiren ve ilave sorunları tanımak amacı ile ihtiyaç duyulur.

Rahim Sarkması Tedavi Yöntemleri

Rahim sarkması problemini yaşamadan önce önlem almak doğru bir yaklaşım olacaktır. Yaşam tarzında yapılacak ufak ve basit değişiklikler birçok önemli hastalığın önüne geçebildiği gibi rahim sarkmasının da önüne geçebilir. Fazla kilolardan kurtulmak, düzenli pelvik taban egzersizleri, sigara kullanımına son verilmesi, kabızlığın önüne geçilmesi, vb. gibi aktiviteler rahim sarkması oluşumu riskini azaltacaktır.

Rahim sarkmasının tedavisi rahatsızlığın şiddetine göre değişmektedir. Cerrahi gerektirmeyen tedavi seçenekleri ile cerrahi tedavi seçenekleri bulunmaktadır. Hafif rahim sarkmaları çoğunlukla tedavi gerektirmemekle birlikte takip edilmesi gerekmektedir. İlerlemenin önüne geçilmesi için de yaşam şeklini değiştirmek ve pelvik taban kaslarının düzenli bir şekilde çalıştırılması (pelvik taban egzersizleri) rahim sarkmasının ilerlemesini engellemekte işe yaramaktadır.

Rahim sarkması problemlerinde diğer yöntem cerrahidir. Uygulanacak cerrahi yöntem bireyin rahatsızlığının boyutu, yaşı, gebelik isteyip istememesi ve sağlık durumuna göre belirlenmektedir.

Cerrahi yöntemde veya diğer adıyla rahim sarkması ameliyatında, çok farklı tedavi yaklaşımları bulunmaktadır. Cerrahi operasyonlar, vajinal yoldan yapılabildiği gibi karından kapalı ya da açık cerrahi yöntemleri ile de yapılmaktadır.

Cerrahi yöntemde, hastalığın şiddetine göre zayıf pelvik dokuları onarılarak ve desteklenerek tedavi ya da kapsayıcı askılar ile operasyon şeklinde yöntemler mevcuttur. Sarkan organın rahim olmasına rağmen, sarkma rahimden değil onu tutan bağlardan kaynaklanmaktadır. Bu nedenle rahmi koruyucu cerrahi yöntemlerin tercih edilmesinde sakınca yoktur. Rahmin alınması sarkmanın sonlanması ve rahatsızlığın çözümlenmesi anlamına gelmemektedir. Rahim sarkması ameliyatından sonra da vajinanın sarkmaması için ilave müdahaleler de gerekmektedir.