Fetoskopi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Fetoskopi işlemini iki şekilde gerçekleştirme yöntemi mevcuttur. Bunlardan birisi anne karnının açılarak doğrudan rahim duvarı görüldükten sonra, rahim duvarından içeriye girilerek işlemim gerçekleştirilmesidir.

İkincisi ise anne karnının hiç açılmadan doğrudan annenin karın ön duvarındaki ciltten girilerek işleminin gerçekleştirilmesidir. Her iki durumda da annenin ağrı duymaması için anestezi uygulanmaktadır. Bu genellikle bölgesel anestezi şeklinde olmaktadır. İşlemden önce anne karnındaki bebeğin ağrı duymaması için anestezi ilaçları ile birlikte hareket etmemesi için kas gevşetici ilaçlar, bebeğin gebelik haftasına ve durumuna göre kas içinden ya da göbek kordonu içinde verilerek, bebekte hem anestezi hem de kas gevşetimi sayesinde hareketsizliği sağlanmaktadır. 

Görsel-1: Fetoskopi materyalleri.

Anne için anestezi sağlandıktan sonra ultrasonografi eşliğinde fetoskopi aparatının kılıfı fetusun bulunduğu amniyon boşluğuna gönderilerek, fetoskopi işlemine başlanmaktadır. Fetoskopiye ait kameranın olduğu cihaz genellikle 1 mm kalınlığında olup 3 mm kadarlık bir kılıfın içerisinden geçirilerek fetoskopi gerçekleştirilmektedir. İhtiyaç halinde kullanılmak amacıyla lazer fiberinin geçebilmesi ya da başka bir aletin gönderilebilmesi için kılıfın içerisinde 1 mm genişliğinde bir kanal daha bulunmaktadır. Fetoskopi kamerası ile görüş sağlanarak hangi işlem gerçekleştirilecek ise ona uygun alet ya da donanım kullanılarak ameliyatlar gerçekleştirilmektedir.

Fetoskopi Ameliyatı Hangi Durumlarda Yapılır?

Fetoskopi anne karnındaki bebeklerin tedavisi için birkaç durumda gerçekleştirilmektedir. Bu durumlar ikiz gebeliklerde ikizden ikize transfüzyon sendromu, posterior üretral valf olgularında fetal sistoskopik lazerle valf ablasyonu, amniyotik bant sendromu, konjenital diyafragma hernisi’nde  (bebeğin diyafragmasında yani karın boşluğu ile göğüs boşluğunu ayıran zarda yırtık olması) fetusun nefes borusu içerisine balon yerleştirilmesi (fetal endotrakeal balon oklüzyonu), fetal spina bifida (bebeklerin sırtında açıklık olması ve oradan zarlar ve sinir dokularının dışarı çıkması) durumları fetoskopinin kullanıldığı alanlardan bazılarıdır. İkizden ikize transfüzyon sendromunda, fetoskopi ile lazer kullanılarak bir bebeğin kanını diğer bebeğe aktaran anormal damar bağlantıları ortadan kaldırılarak uygulanan tedavinin diğer tedavilere üstün olduğu bilimsel olarak ortaya konulabilmiştir. Günümüzde ikizden ikize transfüzyon sendromu olgularında ilk seçenek olarak uygulanmaktadır. Fetoskopinin yararının gösterildiği bir diğer durum da fetal alt üriner sistem obstuksiyonları denilen hastalık grubudur. Fetal alt üriner sistem obstrüksiyonlarından kasıt, anne karnındaki bebeğin alt idrar yollarında tıkanıklık olması ve bebeğin idrarının, idrar torbasından rahatça çıkamaması durumudur. Posterior Üretral Valf bu tıkanıklık yapan sorunlardan sık rastlanılanlarındandır. Posterior Üretralı Valf (PUV) web sayfamızda ayrı bir başlık olarak anlatıldı.

PUV olgularında fetoskopi hem tıkanıklığın nedeni olabilecek üretra atrezisi (yokluğu) ve üretra stenozu (darlığı) gibi durumlarda ayırıcı tanı yapmaya imkan sağlar hem de fetoskopi sırasında lazer kullanılarak idrar çıkışında sorun oluşturan Posterior Üretradaki valfin tahrip edilerek pasajın sağlanmasına olanak tanır. Fetoskopi ile amniyotik bant sendromu durumlarında bebeğin göbek kordonu ya da kol bacak gibi ekstremitelerini etkileyen bebeğin anne karnında ölümüne ya da kol ve bacaklarında gelişim sorunları ve hatta organ yokluklarına (amputasyon) neden olan duruma müdahale etmek mümkündür. Amniyotik bant sendromu olgularında fetoskopi ile bantların açılması bantın etkilediği bölgeye göre değişmekle birlikte, bebeklerin hayatta kalmasına ya da kol ve bacak gibi ekstremitelerinin korunmasına katkı sağlayabilmektedir.

Fetoskopinin potansiyel olarak yararının olabileceği bir başka durum da konjenital diyafragma hernisi olarak adlandırılan ve diyafragmada yırtık olması ve bu yırtıktan karın içi organların göğüs kafesine geçerek bebeğin akciğer gelişimini olumsuz etkilemesi durumudur. Bu durumda bazı ağır olgularda fetoskopi ile nefes borusu içerisine balon yerleştirilerek yapılan müdahalelerin bebeklerin hayatta kalmasına katkı sağlayabileceği ile ilgili olumlu veriler mevcuttur.

Fetoskopinin Riskleri (Komplikasyon) Var Mıdır?

Fetoskopi işlemi son tahlilde hem anneyi hem de bebeği etkileyebilen bir ameliyattır. Her ameliyatta olduğu gibi bazı sorunları içinde barındırmaktadır. Anneye uygulanan anestezi nedeniyle nadir de olsa anestezi komplikasyonların ortaya çıkabilmesi ihtimali mevcuttur. Fetoskopi işleminin hangi amaçla yapıldığından bağımsız olarak erken doğum, bebeğin sularının erken gelmesi, işlem başarısızlığı ya da bebeğin kaybedilme ihtimalleri de işlemden işleme değişim gösteren, işlem başarısızlığı da olası nadir de olsa olası ihtimallerdendir.

Fetoskopinin yapılma nedenine bağlı olarak ayrıca spesifik sorunlar da nadir de olsa ortaya çıkabilmektedir. Örneğin, posterior üretral valf olgusunda üretra etrafındaki dokularda lazer tarafından oluşturulan nekroz ya da fistüller gibi ya da ikizden ikize transfüzyon durumlarında fetoskopik müdahaleden sonra ortaya çıkabilen özel durumlar gibi sorunlar, fetoskopinin beraberinde görülme ihtimali olan komplikasyonlardır.

Sonuç olarak fetoskopi, günümüz teknolojisindeki gelişmeler sayesinde bebekler henüz doğmadan anne karnında iken bazı sorunlarının ortadan kaldırılmasına ve böylece de bebeklerin hayatta kalmasına ya da sakatlıklarının azaltılmasına katkı sağlayabilen bir ameliyattır.

Şu anda kısıtlı sayıda hastalık için tedavi seçeneği potansiyeli oluşturmakla birlikte önümüzdeki dönemlerde daha fazla hastalığın daha çok başarı ve daha az risk ile tedavi edilebilmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Posterior üretral valf nedeniyel fetoskopi ile tedavi edilen (fetal sistokopik lazer valf ablasyonu) olgumuza ait videoya buradan ulaşabilirsiniz.

Amniyotik bant sendromu nedeniyle fetoskopik amniyotik bant eksizyonu uygulanan olgumuza ait videoya buradan ulaşabilirsiniz.