Gebelik süreci ile birlikte ebeveynlerin en çok duyacağı kelimelerden biri de trimesterdir. Gebelik döneminin rahat ve bilinçli bir şekilde geçirilmesi, sürecin ebeveynlerden tarafından doğru bilinmesi ve yönetilmesi için trimester dönemleri hakkında yeterli bilgiye sahip olması gerekir.

Hamilelik süreci üçer aylık periyotlar şeklinde ele alınır ve takip edilir. Bebeğin gelişim süreci ve hamileliğin durumu, oluşabilecek riskler bu periyotlara göre incelenir. Bu dönemlere trimester denilmektedir. Trimester, Latince’de “3 ay” anlamına gelmekte ve hamilelikte üçer aylık periyotları isimlendirmek için kullanılmaktadır.

Gebelik üç trimester döneminden oluşmaktadır. İlk trimester dönemi embriyonun fetüse doğru gelişim sürecini ele alır. İkinci trimester dönemi bebeğin hızla geliştiği bir dönemdir. Üçüncü trimester dönemi ise bebeğin gelişimini tamamlamaya başladığı, doğuma doğru giden süreçtir.

1.Trimester – Gebelikte İlk 13 Hafta

Birinci trimester dönemi, gebeliğin ilk üç aylık sürecidir. 0-13 haftalık dönemi kapsar. Ebriyonun rahimde yerleştiği ve gebeliğin başladığı dönemdir. Organların oluşmaya başladığı ve annenin sürece adapte olmaya çalıştığı dönemdir.

Düşük riskinin yüksek olduğu bu dönemde özellikle riskli gebelerin yakından ve sıkı takip edilmesi gerekmektedir.

Temel organların oluşumu ve gelişimi başlamıştır. Anneden her şey bebeğe geçtiği için dikkat edilmesi gereken hassas dönemdir.

Bebeğin kalp ve dolaşım sistemi oluşarak kalbi atmaya başlamıştır.

Başı gövdesinden büyüktür ve beyni, şeffaf kafatası içerisinde hızla gelişmektedir.

Solunum ve sindirim sistemleri gelişmektedir.

Bebeğin yüz hatları da belirginleşmeye başlayarak gözler yüzde normal konumuna doğru ilerlemektedir. Kulak içyapısı oluşur. Ağız, burun ve kulak delikleri görünür hale gelir.

El, kol ve ayakları gelişmeye devam eden bebeğin birbirine yapışık olan parmakları dönemin sonuna doğru birbirinden ayrılır.

Birinci trimester dönemi, bebeğin ense kalınlığına bakılarak kromozomal hastalıkların varlığının tarandığı dönemdir.

Görsel-1: Gebelikte trimester dönemleri

Annenin hormonal dengelerinin değişmesiyle birlikte gebeliğe fiziksel ve ruhsal uyum süreci de başlamıştır.

Bu dönem anne adayı içinde fiziksel ve ruhsal yönden gebeliğe adapte olma sürecidir. Mide bulantısı, kusma, baş dönmesi, halsizlik, uyku ve yorgunluk, kabızlık, duygusal değişimler, sık idrara çıkma gibi problemler bu dönemde kendini gösterebilir.

2.Trimester – Gebelikte 14-27. Hafta

İkinci trimester dönemi gebeliğin 14. haftasından başlayıp 27. haftasına kadar devam eden dönemdir. Annenin fiziksel ve ruhsal yönden gebeliğe adapte olduğu en rahat dönemdir.

Bebeğin bu dönemde gelişimi hızlanmıştır.

Gözler yüzün olması gereken noktasına yerleşmiş ve göz kapakları oluşmuştur.

Verniks adı verilen tabaka bebeğin cildinin üzerini kaplayarak cildini korumakta ve ısı dengesini sağlamaktadır.

Bebek büyüdükçe cildinde ki yağ tabakası artmakta ve pembesi olan cildinde “lanugo” adı verilen ince tüyler bulunmaktadır.

Cinsel organlar bu dönemde belirginleştiği için cinsiyeti öğrenilebilir.

Saç, tırnak ve kaşlarının gelişim süreci devam etmektedir.

Kas sistemleri hızla gelişmeye devam ettiği için hareketlerinin artması nedeniyle anne tarafından hissedilebilmektedir.

Bebeğin dış dünyayı algılayabildiği ve seslere duyarlı olduğu dönemdir.

Tat alma duyusu gelişir. Dilinde tat alma tomurcukları çıkmaya başladığı için acı, tatlı, ekşi ayrımı yapabilir.

Üçlü ve dörtlü tarama testleri bu dönemde yapılır.

Anne için bu dönem ilk döneme göre daha rahat bir dönemdir. Süt kanalları gelişen annenin göbeği de iyice belirgin hale gelmiştir. Ancak bu dönemde de mide yanması, kabızlık, cilt problemleri, kramplar görülebilir.

3.Trimester – Gebeliğin Son Dönemi

Gebeliğin 28. haftadan 40. haftasına kadar uzanan son dönemdir.

Bebeğin beyni iyice gelişmiştir.

Akciğer ve karaciğer gelişimi devam etmektedir.

Gözleri açılıp kapanmaya başladığı için düzenli bir şekilde uyuyup uyanmaya başlamıştır.

Bebeğin hareketleri daha güçlü ancak alanı küçüldüğü için hareketlerinde azalma olan bir dönemdir.

Dönemin sonuna doğru tüm organların gelişimi tamamlanmış ve doğuma hazırdır.

Anne bu dönemde, mide sorunları, nefes darlığı, kabızlık, kramplar, cilt sorunları, uyku sorunları, bel ağrısı, vajinal akıntı gibi problemler yaşayabilir.